Việc giữ đất đai của HTX để cho thuê lại mặt bằng nhà xưởng, thậm chí để hoang và nay là "cơn sóng" chuyển nhượng cổ phần trong hợp tác xã cho những đối tượng nhiều tiền, nhiều vốn họ "hợp pháp" sử dụng những mảnh đất đắc địa theo mục đích của mình, đang xôn xao trong dư luận...

Bài học "nóng" ở HTX Trung Đô

Hợp tác xã Trung Đô- phường Trung Đô sở hữu hai mảnh đất sinh lợi ở TP. Vinh, trên Quốc lộ 1 A, đoạn đi qua phường Bến Thủy và phường Trung Đô với tổng diện tích hơn 8.000 m2 đất. Theo thời giá thị trường, một m2 đất tại đây có giá ít nhất 30-40 triệu đồng. Tuy "sở hữu" vị trí đắc địa như vậy, nhưng hợp tác xã này từ lâu sản xuất kinh doanh èo uột, cho một ga ra sửa chữa ô tô thuê lại và đóng gạch táp lô. Nhà xưởng cũ nát, cơ sở vật chất không có gì đáng kể ngoại trừ... đất. Thế rồi một ngày, có người với danh nghĩa mua cổ phần của Hợp tác xã, đã bỏ ra 7 tỷ đồng mua cổ phần của các xã viên ở HTX Trung Đô, mà mục đích của chính là mảnh đất của Hợp tác xã đang sử dụng. Để mua cổ phần, họ đã bỏ ra 4,2 tỷ đồng (ngày 9-10-2010) để chia cho 19 xã viên xin rút ra khỏi Hợp tác xã để cho nhóm người mới vào quản lý HTX. Với số tiền trên, người được nhiều là 330 triệu đồng, người ít nhất là 280 triệu đồng. Việc "mua bán" không thể hiện trong sổ sách của HTX mà chỉ có một danh sách chia tiền với số tiền của từng người. Nhiều xã viên không hiểu chuyện gì khi đang đêm có người gọi đến lấy tiền, "mà rất nhiều tiền, hoa cả mắt, cả đời chúng tôi chưa bao giờ mơ đến số tiền lớn như vậy, lấy tiền cũng chẳng cần ký"- một xã viên cho biết. "Không hiểu sao năm nay lộc đến bất ngờ như vậy"- một xã viên khác nhớ lại. "Ngày 19-10, sau khi kết nạp vào HTX được 30 phút, họ chuyển cho chúng tôi gần 5 tỷ đồng. Quyền quản lý hợp tác xã được chuyển cho các xã viên mới. Chúng tôi đã già yếu" - Chủ nhiệm HTX Nguyễn Đình Lâm thừa nhận. Số tiền còn lại (2,8 tỷ đồng) họ định chia cho các xã viên khác của HTX với tổng số xã viên dự định được chia là 47 người.

Sự việc vỡ lở, hàng trăm xã viên còn quyền lợi tại HTX Trung Đô đã làm đơn gửi khắp nơi và kéo đến TP. Vinh đòi thành phố sớm điều tra làm rõ việc mua bán, chuyển nhượng cổ phần khuất tất ở HTX. Thành phố và phường lúc này mới biết sự việc và lập đoàn thanh tra kiểm tra những động thái thiếu minh bạch của HTX này. Trong lúc đó, để hợp thức việc mua bán, chuyển nhượng cổ phần, ngày 5-10-2010, Ban chủ nhiệm HTX vội lập một văn bản sơ sài gọi là Biên bản xã viên bất thường ( trù bị), chủ trì là Chủ nhiệm HTX Nguyễn Đình Lâm, thư ký là Cao Xuân Hội.

Nội dung của cuộc họp này là: Thông qua báo cáo của Ban quản lý HTX nhiệm kỳ 2006-2010, đề ra phương hướng nhiệm vụ 2011-2016 về cơ cấu kinh doanh, tổ chức và kết nạp xã viên mới. Cũng theo biên bản này, "phân xưởng 1 HTX đã lập dự án xây dựng khu thể thao và bể bơi, trị giá 7 tỷ đồng. Tại phân xưởng 2 (172 - đường Nguyễn Du), xây dựng khu thương mại, siêu thị cho bà con có việc làm là 11 tỷ VNĐ, tổng hai dự án này là 125 tỷ đồng."

Lạ là với những dự án to tát như vậy nhưng chỉ viết tay trong một tờ giấy A4 sơ sài. Không giải thích lấy vốn đâu ra, ai thực hiện, thời gian thực hiện. Về nội dung kết nạp xã viên mới cũng không ghi tên cụ thể, chỉ viết: " xã viên mới góp vốn trích 60% cho số xã viên hiện tại và 40% hỗ trợ cho những người đã về trước, đã rút cổ phần và chưa rút cổ phần".

Việc các xã viên này đòi hỏi được giải quyết quyền lợi cũng như làm minh bạch sự việc mua bán trục lợi ở HTX là việc làm chính đáng.

HTX Trung Đô từ lâu kinh doanh không hiệu quả, chủ yếu cho thuê lại mặt bằng nhà xưởng. Còn việc số tiền 4,2 tỷ đồng, đã chia cho 19 xã viên, 2,8 tỷ đồng còn lại chưa chia vì đang có khiếu nại, do không đưa vào sổ sách HTX, không phải nguồn thu của HTX.

Việc quản lý, sử dụng đất đai của HTX không đúng mục đích, trong thời gian dài chủ yếu cho thuê lại. Về quản lý tài chính và hồ sơ chứng từ: HTX Trung Đô vi phạm pháp lệnh lưu trữ quốc gia năm 2001, Quyết định số 163/ QĐ của Cục Văn thư lưu trữ Nhà nước - Bộ Nội vụ năm 2010,vi phạm Luật Kế toán năm 2004.

Cũng theo các chứng từ thu thập được, thì 7 xã viên mới gia nhập vào HTX không đủ điều kiện để trở thành xã viên theo Nghị định 177/ CP- Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Hợp tác xã.

Trong khi những phức tạp nhốn nháo ở HTX Trung Đô chưa được giải quyết, để lại bài học nóng trong việc "thấy lợi làm bừa" thì ở nhiều HTX khác trên địa bàn thành phố, việc chuyển nhượng cổ phần đang âm thầm diễn ra...