Nghệ An có nhiều cảnh quan đẹp nổi tiếng có giá trị văn hóa do thiên nhiên sắp đặt, bài trí, bao gồm núi non, hang động, rừng cây, biển cả…hợp thành những khung cảnh có sức thu hút, say mê lòng người. Đường vào khu du lịch Bãi Lữ Nhờ vào thế núi, hình sông, sự phân bố tự nhiên của địa hình và miền núi khí hậu đã tạo cho Nghệ An có được hệ thống danh thắng có giá trị cả về kinh tế - văn hóa - du lịch và quân sự. Hầu hết những di tích danh thắng này được phân bố ở hai khu vực miền núi với những dãy núi đá vôi chứa đựng nhiều hang động kỳ thú, nơi ghi lại dấu tích của con người cổ đại, vùng biển với những bãi tắm, những hải cảng, những cửa biển gắn với những di tích nổi tiếng như: đền Cờn, đền Cuông, đền Vạn Lộc. Khách du lịch có thể đến với những danh thắng đặc sắc như: bãi biển Cửa Lò, sông Lam, vườn quốc gia Pù Mát…Cửa Lò nằm trên bờ biển Đông, được ôm gọn giữa hai cửa biển, Cửa Lò phía Bắc, Cửa Hội phía Nam. Bãi tắm Cửa Lò dài 10 km, có độ dốc thoai thoải, cát mịn, nước trong và sạch, có độ mặn khoảng 34 - 35%. Hàng năm, cứ đến ngày 1/5, ngày Quốc tế Lao động, cũng là ngày mở Lễ hội sông nước Cửa Lò để khai trương mùa du lịch tắm biển. Lễ hội có các trò chơi truyền thống đậm đà bản sắc văn hóa xứ Nghệ. Khách đến Cửa Lò có thể đi bằng đường bộ, đường sắt, đường hàng không rất thuận tiện. Khách du lịch cũng có thể đến sông Lam cùng với núi Hồng Lĩnh là biểu tượng của xứ Nghệ. Đôi bờ sông núi non hùng vĩ, làng mạc sầm uất soi vào dòng nước trong veo. Cùng với hàng triệu tấn phù sa, hàng ngàn tấn thủy sản, dòng sông là mạch máu lưu thông chuyên chở các sản vật, hàng hóa nối liền những tụ điểm kinh tế với nhau như ngã ba cây Chanh, Dừa, Lạng, Gay, Lường, Rạng, Rộ, Sa Nam, Phù Thạch, Bến Thủy. Đến với Vườn quốc gia Pù Mát, du khách có thể tận mắt chứng kiến những giá trị đa dạng sinh học to lớn của rừng nguyên sinh. Rừng được bảo vệ tương đối tốt, còn giữ được vẻ hoang sơ. Đây cũng là khu vực sinh sống của đồng bào dân tốc thiểu số người Thái, Mông, Đan Lai…. Phong tục tập quán, phương thức canh tác và nghề thủ công truyền thống của đồng bào dân tốc thiểu số tại đây cũng là một loại tài nguyên du lịch quan trọng. N Đền thờ Vua Quang Trung - Nghệ An ảnh: Đức Chung hững di tích lịch sử khó phai mờ Nghệ An có nhiều di tích lịch sử ghi dấu sự hình thành dân tộc, những sự kiện chính trị quan trọng, những chiến công chống giặc ngoại xâm, những chướng tích tội ác của kẻ thù, nơi lưu niệm các danh nhân…Hiện nay, còn 901 di tích lịch sử văn hóa, trong đó có 89 di tích đã được xếp hạng quốc gia và được chia làm 3 loại: di tích lịch sử văn hóa, di tích cách mạng và di tích lưu niệm danh nhân. Di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu có đền Cuông, đền thờ Mai Thúc Loan, đền Bạch Mã, đền thờ Nguyễn Xí, núi Lam Thành, núi Dũng Quyết - Phượng Hoàng Trung Đô, thành cổ Vinh… Di tích cách mạng là di tích ghi dấu những cơ sở cách mạng, những phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân Nghệ An dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tiêu biểu cho loại hình này là hệ thống di tích xô viết Nghệ Tĩnh như mộ các chiến sĩ hi sinh trong ngày 12/9/1930 ở Thái Lão - Hưng Nguyên, đình Võ Liệt, đình Quỳnh Đôi, làng đỏ Hưng Dũng, di tích Tràng Kẻ ở Yên Thành, di tích nhà cụ Vi Văn Khang ở Môn Sơn, Con Cuông, ngã ba Bến Thủy… Những di tích thời kỳ chống Mỹ cứu nước tiêu biểu có Truông Bồn, cột Mốc số 0 - đường mòn Hồ Chí Minh… Di tích lưu niệm danh nhân là những di tích về những danh nhân đã có nhiều cống hiến xuất sắc cho công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Trong số 26 di tích lưu niệm danh nhân, tiêu biểu là khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Kim Liên, nhà cụ Phan Bội Châu ở Nam Đàn, nhà đồng chí Lê Hồng Phong ở Hưng Nguyên, nhà đồng chí Phan Đăn Lưu ở Yên Thành, nhà thờ cụ Hồ Án Nam và nhà Hồ Tùng Mậu ở Quỳnh Lưu…. Để góp phần cắt nghĩa vì sao Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ có thể sinh ra trên mảnh đất này và chính mảnh đất này đã cùng cả nước và thời đại nuôi lớn con người huyền thoại Hồ Chí Minh, Khách du lịch có thể về thăm Hoàng Trù (làng Chùa), làng Sen (thuộc xã Kim Liên) với một quần thể di tích phong phú đa dạng. Từ quảng trường Hồ Chí Minh (TP.Vinh) đi theo quốc lộ 46 đến Km13 gặp ngã ba Mậu Tài rẽ trái theo con đường nhựa uốn miềm như dải lụa khoảng 1km, du khách gặp một làng quê bình dị như bao làng quê Việt Nam, đó là Hoàng Trù (thường gọi là làng Chùa). Đến cụm di tích Hoàng Trù, sau cánh cổng tre mở, dẫn ta đến hai ngôi nhà tranh thông thuộc giống những ngôi nhà của cư dân vùng này thuở trước và một nhà thờ. Khách du lịch có thể viếng thăm nhà thờ chi nhánh họ Hoàng; ngôi nhà cụ Hoàng Đường; ngôi nhà - nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đời; nhà thờ ông phó bảng Nguyễn Sinh Sắc; nhà thờ họ Nguyễn Sinh; nhà cụ Nguyễn Sinh Nhậm; nhà thầy cử Vương; giêng Cốc; Núi Chung; khu mộ bà Hoàng Thị Loan và những di tích lưu niệm sự kiện hai lần Bác về thăm quê. Cũng từ quê Bác, đi khoảng 10 km, khách du lịch đến núi với núi Hồng - Sông La, thắp hương mộ đồng chí Trần Phú, Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng CSVN, viếng thăm khu mộ thi hào Nguyễn Du ở Nghi Xuân, Hà Tĩnh. N Bưu điện tỉnh Nghệ An ảnh: Đức Chung hìn về tương lai Trong thời gian tới, vùng du lịch văn hóa di tích, danh thắng Nghệ An sẽ được triển khai theo các tuyến: Khu vực TP.Vinh bao gồm các di tích danh thắng như, thành cổ Vinh - Lâm viên núi Quyết, Phượng Hoàng Trung Đô, bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh, các công trình tượng đài Bác Hồ với quê hương Nghệ An và các tượng đài danh nhân tiêu biểu khác, Ngã ba Bến Thủy…vùng núi Chung sẽ thành điểm du lịch hấp dẫn (thăm di tích, vãn cảnh thiên nhiên và nghiên cứu về phong tục tập quán Kim Liên với những giá trị văn hóa đặc biệt), trên tuyến này có di tích Xô Viết Nghệ Tĩnh, cụm di tích Sa Nam - Mai Hắc Đế - Phan Bội Châu ở Nam Đàn và cụm di tích đền Võ Liệt - Bạch Mã ở Thanh Chương. Tuyến Vinh - Bãi biển Cửa Lò phục vụ khách du lịch tắm biển nghỉ mát với môi trường biển trong sạch. Trên tuyến này có đền thờ Thái sư Cương quốc công Nguyễn Xí, đền thờ Nguyễn Sư Hồi, di tích Hoàng Văn Tâm. Ở đây còn có lèn đá Lan Châu, núi Song Ngư và những thắng cảnh nổi tiếng trên bờ biển đông. Tuyến Vinh - Quỳnh Lưu có đền thờ An Dương Vương; tuyến đền Cuông - Cửa Hiền gồm các điểm: Núi Mộ Dạ, Cửa Hiền, bia tưởng niệm Hồ Xuân Dương- đền thờ Liễu Hạnh - Bàn Cờ Tiên - đền Mị Châu. Tuyền Vinh - Yên Thành - Đô Lương có các thắng cảnh: Lèn Hai Vai, đền thờ Thái phó Tấn Quốc Công Nguyễn Cảnh Hoan. Hang Đá Mặt Trắng, có các di tích thời kỳ Xô Viết Nghệ Tĩnh, các di tích thời kỳ kháng chiến chống Mỹ nổi tiếng ở Truông Bồn, nghĩa trang liệt sỹ Việt Lào và rừng nguyên sinh Pù Mát… Với hệ thống di tích danh lam thắng cảnh giàu về số lượng độc đáo về nội dung, tin chắc rằng Nghệ An sẽ là địa chỉ hấp dẫn đối với du khách. Các nhà nghiên cứu trong các tour du lịch hành hương về quê Bác và trong những chuyến đi điền dã đầy thú vị.

(Theo TS Chu Thái/Việt Nam Tourism)