Khối 23, phường Hưng Bình (TP. Vinh) có 242 hộ dân, 876 khẩu, nằm trên 4 trục đường chính Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ, Hồ Sỹ Dương và Kim Đồng, là địa bàn có nhiều doanh nghiệp và cơ quan, công sở đứng chân; đây cũng là nơi có nhiều dịch vụ ăn uống vỉa hè và các quán ăn bình dân. Đi kèm với sự sầm uất, đô hội là việc xả rác thải sinh hoạt hàng ngày nhiều hơn so với những nơi khác trên địa bàn phường. Hàng ngày trung bình có khoảng 2 xe rác đi thu gom trên các tuyến phố từ 16h – 18h.  Những con đường trong các ngõ tại khối 23 được thu dọn sạch sẽ, không có tình trạng các bao rác dựng ngoài đường chờ vệ sinh viên. Tuy nhiên, trên trục đường Lê Hồng Phong vẫn còn tình trạng những bao nilon to nhỏ chất dưới cột điện bên vỉa hè ngoài giờ quy định. Tại các điểm tập kết xe rác tạm thời trước ngõ 20 trên địa bàn khối 23, tuy chưa đến giờ thu gom rác, nhưng người dân xung quanh vẫn đưa rác ra đổ. Điều đáng nói là các điểm buôn bán sầm uất, các quán hàng ăn vỉa hè phải hứng chịu mùi hôi thối từ điểm tập kết rác chỉ cách chưa đầy 50m. 

 

Một du khách đến thăm Thành phố Vinh nghỉ chân tại Khách sạn Mường Thanh Thanh niên, đối diện với điểm tập kết rác tại ngõ 20 chia sẻ: “Đến Thành phố Vinh cứ cuối buổi chiều đi đâu cũng thấy rác; muốn đi bách bộ trên vỉa hè nhưng nhìn thấy quá nhiều rác làm chúng tôi ái ngại…”. Chia sẻ về nỗi bức xúc này ông Võ Văn Chính, Khối trưởng khối 23 cho biết: “Người dân trong khối cũng bức xúc về điểm tập kết rác thải tạm này, ai hỏi tôi cũng chỉ biết trả lời: đến phường cũng bất khả kháng, phải tạm chịu vậy đã… ”. Thế nhưng cách đó chỉ khoảng 300m lại có một điểm tập kết rác “hoành tráng” không kém, tọa lạc gần các quán thịt nướng, quán cà phê. Không biết điểm tập kết rác hay các quán hàng này sinh ra trước, nhưng mỗi khi thực khách đến quán lại than phiền về những đống rác này. Nhưng không hiểu vì khẩu vị, vì dịch vụ giá rẻ mà cả chủ quán lẫn thực khách vẫn tiếp tục mua và bán, ăn uống gần kề. Ông Võ Hồng Thanh, Phó Chủ tịch UBND phường Hưng Bình chia sẻ: “Thực tế Đội quy tắc đô thị của phường đã làm việc hết công suất, hầu như ngày nào chúng tôi cũng cắt cử anh em đi tuần tra dọc các tuyến phố, con ngõ để nhắc nhở nhân dân, nếu phát hiện người nào vi phạm về việc đổ rác thải không đúng nơi, đúng giờ quy định lập tức xử phạt ngay”. Ông Thanh còn cho biết, phường đã khảo sát các địa điểm đổ rác để thay thế những điểm tồn tại bất cập, nhưng rất khó vì nơi nào cũng gần khu dân cư.

 

Trên trục đường Phạm Ngũ Lão thuộc địa bàn phường Đội Cung, đến 18h mới là thời gian được tập kết rác nhưng cứ đến khoảng 16 h người dân đã chở đầy những túi nilon, bao tải rác, tập kết vào bãi rác tạm. Đây là khu vực gần Trạm y tế phường cũng là khu vực ngã ba lưu lượng người qua lại rất đông, ngay sau bãi rác là siêu thị tạp hóa nhỏ. Các điểm rác thải được bố trí gần khu dân cư và các dịch vụ ăn uống làm mất mỹ quan, ô nhiễm môi trường. Mới đây Công ty Môi trường đô thị Vinh có Thông báo số 01/BC-CT về việc một số cá nhân, đơn vị đổ rác thải sinh hoạt không đúng giờ, đổ rác thải xây dựng sai quy định trên địa bàn thành phố. Theo đó, 14 phường trực thuộc thành phố có các hộ dân và các đơn vị, doanh nghiệp vi phạm các quy định về việc đổ rác thải. Là địa bàn bị “nêu danh” vì có công dân vi phạm trong việc đổ rác thải, phường Hưng Bình đã kịp thời đến các nhà hàng, hộ dân có trong danh sách yêu cầu cam kết không vi phạm. Tuy nhiên, trong lúc thực thi, thì theo ông Nguyễn Hữu Đắc, Chủ tịch UBND phường cho biết, có nhiều nhà dân sống bám các trục đường chính vẫn ngang nhiên vi phạm, thậm chí thách thức lực lượng chức năng. 

 

Trên đường Nguyễn Thị Minh Khai - một tuyến phố lớn, chuyên kinh doanh hàng điện tử, điện thoại nhưng khi đi qua, luôn hiện diện những điểm tập kết rác thải sinh hoạt vung vãi, nhiều giấy loại, đề can vụn... Ngay đầu đường Lê Hồng Phong, đoạn gần đường Nguyễn Thái Học, cũng có một bãi rác tạm tồn tại thời gian cả ngày mới được công ty môi trường thu gom. Còn ở đường Hồng Bàng, cạnh Trường Mầm non Hoa Hồng, nơi UBND phường Quang Trung quy định đổ rác từ 18 giờ đến 21 giờ, thì lúc 15 giờ chiều đã ngổn ngang bao bì, phế thải vật liệu và rác sinh hoạt …

 

Vấn nạn rác thải xây dựng cũng đang là bài toán chưa có lời giải đối với các ngành chức năng. Phường Bến Thủy được cho là “túi” rác thải xây dựng của thành phố vì tình trạng đổ trộm rác thải của dân cư từ nhiều phường khác, trung bình cứ mỗi điểm tập kết rác thải lại có vài khối đất đá xây dựng được đổ chung. Đặc biệt là những địa điểm tập kết rác thải trên đường Nguyễn Văn Trỗi gần Công ty Sông biển, điểm giao nhau với đường Hoàng Thị Loan. Cùng đó là 2 điểm đổ rác trên đường Phong Định Cảng giao với đường Nguyễn Thị Thanh và điểm gần Trường THCS cấp II Bến Thủy, có thời điểm trong năm 2014, UBND phường đã phải bỏ kinh phí, tổ chức thu gom được 70m3 rác thải xây dựng. Theo quy định thì lượng rác thải xây dựng này không được công ty môi trường thu gom, vì đây không phải là rác thải sinh hoạt. Thế nên chính quyền địa phương ở đây cứ đến ngày ra quân vệ sinh môi trường hay sau mỗi quý lại phải thu gom, bốc dỡ. Ông Nguyễn Khắc Khánh, Phó Chủ tịch UBND phường Bến Thủy cho biết: “Thực tế, ngoài công tác tuyên truyền thì cũng chưa có chế tài xử phạt, nếu bắt được người đổ thì cùng lắm cũng chỉ nhắc nhở và bắt họ phải đi đổ đúng chỗ, nhưng chính họ cũng không biết đổ đi đâu, lại lòng vòng đi đổ trộm nơi khác…”. 

 

Điểm tập kết rác thải trên đường Phạm Ngũ Lão gần khu dân cư gây bức xúc trong nhân dân

 

Đã có nhiều đề án về xây dựng bãi tập kết rác thải được ban hành, nhiều văn bản quy định hướng dẫn về việc thu gom rác thải, trong đó nêu cao tình thần tự giác và ý thức của người dân. Các đơn vị khối, xóm, phường, xã đã phối hợp với MTTQ các cấp tuyên truyền đến các hộ dân nêu cao ý thức chấp hành các quy định về tập kết rác thải. Công ty Môi trường đô thị và MTTQ các cấp tổ chức ký kết phối hợp tuyên truyền đến các hộ dân trên tuyến phố chính của thành phố như Trần Phú, Hồ Tùng Mậu, Lê Nin… tuy nhiên hiệu quả chưa cao. Hàng ngày, trên địa bàn thành phố vẫn tồn tại tình trạng người dân dựng bao rác trước cửa nhà mình sai giờ quy định, lực lượng chức năng nhắc nhở thì họ cũng làm ngơ. Hay như bên cạnh rác thải sinh hoạt vẫn có những bì tải rác thải xây dựng được chất thành đống từ ngày này qua ngày khác. Về vấn đề này ông Nguyễn Khắc Khánh, Phó Chủ tịch UBND phường Bến Thủy nêu ý kiến: “Muốn người dân không đổ rác thải trái quy định thì phải cho họ địa chỉ để đổ, vì thế thành phố cần nghiên cứu xây dựng bãi đổ rác thải tạm, ở địa bàn Bến Thủy nên có 2 nơi tập kết đối với loại rác thải này”. 

 

Để khắc phục tình trạng đổ rác thải gây mất vệ sinh, mất mỹ quan đô thị, Công ty Môi trường đô thị đã thành lập tổ kiểm tra phát hiện vi phạm, ghi lại chứng cứ, lập bảng báo cáo hàng tháng để báo cáo UBND Thành phố Vinh. Bên cạnh đó, UBND Thành phố Vinh cũng đã có văn bản chấn chỉnh về việc đổ, xả rác không đúng giờ và không đúng nơi quy định… Đây là biện pháp được nhiều người ủng hộ, tuy nhiên, việc xử lý vi phạm về đổ rác vẫn chưa nghiêm, chưa có tác dụng răn đe đúng mức, nên vẫn diễn ra trên nhiều tuyến phố. Theo các đội quy tắc của các phường Hưng Bình, Bến Thủy thì nếu họ phát hiện công dân trên địa bàn vi phạm thì “chỉ nhắc nhở chứ chưa có chế tài xử phạt”. Vả lại hầu như khi đi kiểm tra “chỉ thấy rác chứ chưa bắt được người xả rác”. Trong báo cáo kết quả hoạt động quản lý trật tự đô thị năm 2014 về lĩnh vực vệ sinh môi trường của UBND phường Hưng Bình có ghi: Đã tổ chức vận chuyển hơn 52m3 rác thải xây dựng đến nơi tập kết đúng quy định, phạt tiền 0 vụ, 0 đồng, xử lý vi phạm 0 trường hợp. 

 

Theo kiến nghị của UBND các phường Vinh Tân, Hà Huy Tập và một số phường, xã khác, nếu UBND thành phố bố trí công tác thu gom rác vào ban ngày tại 7 tuyến đường chính của thành phố, với tần suất 1 lần/ngày và bổ sung khối lượng công tác thu gom với 4 tuyến đường khác thì việc làm sạch môi trường vào ban ngày là khả dĩ. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng cho rằng, ngân sách chi cho vệ sinh môi trường không cho phép để thực hiện. Nhưng để giải quyết vấn đề, cái cốt lõi nhất vẫn là ý thức chấp hành của mỗi người dân trong việc tập kết rác đúng nơi, đúng giờ quy định. Thành phố Vinh là thành phố loại I, vì thế cũng cần nhân rộng những mô hình công dân loại I, góp phần xây dựng đô thị văn minh, sạch đẹp…