Chùa Lam Sơn được xây dựng theo kiểu kiến trúc “nội công ngoại quốc” do những nghệ nhân từ Ninh Bình thi công, đây là kiểu kiến trúc chùa chiền cổ phổ biến ở đồng bằng Bắc Bộ. Chùa gồm các hạng mục nhà thờ Tổ; đại hùng bảo điện (hay còn gọi là Tam bảo); hai bên là lầu chuông và lầu trống; tả hữu hành lang; cổng tam quan và các công trình phụ trợ khác. Công trình này có tổng kinh phí 50 tỷ đồng, nguồn lực từ xã hội hóa.

Đặc biệt, các hạng mục của ngôi chùa được xây dựng chủ yếu bằng gỗ lim và gỗ sến nhập khẩu từ châu Phi với tổng khối lượng khoảng 1.200m 3 . Riêng khu nhà thờ Tổ được làm hoàn toàn bằng gỗ kiền kiền. Trong đó, cột gỗ cao nhất là 7,58m, đường kính tất cả các cột là 55cm.

Hiện nay công việc phục dựng đã hoàn thành công tác quy hoạch đất, dựng xong đại hùng bảo điện và đặt bộ Tam Thế Phật, bộ tượng Di Đà Tam Tôn, bộ Thích Ca Liên Hoa, và một số tượng Phật khác. Ở đây, các tượng Phật chủ yếu được chạm trổ bằng gỗ quý, hậu cung Tam bảo, nhà trung và nhà hạ của Tam bảo, nhà thờ Tổ, cổng tam quan, lầu chuông, lầu trống cũng đã cơ bản hoàn thành,

Sư thầy Thích Quảng An, trụ trì chùa Lam Sơn cho biết: “Chùa ở Việt Nam thì nhiều nhưng chùa làm thuần gỗ có quy mô nhất thì khắp Bắc Trung Bộ chỉ có chùa Lam Sơn”.

Theo tộc phả của các họ lớn đầu tiên ở xã Quỳnh Yên (Quỳnh Lưu) và các cụ cao niên thì chùa Lam Sơn được làm từ thời kỳ Lê Trung Hưng năm 1712. Trước đây, chùa được xây dựng giữa làng Thượng Yên, xã Quỳnh Yên, trên khoảng đất rộng, cao ráo, thời bình chùa là nơi che chở người tu hành và Phật tử thập phương, là nơi cầu an cho nhân dân trong làng.

Ngày 8-11-2012, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định số 4446/QĐ-UBND-NC về chấp thuận phục hồi cơ sở Phật giáo chùa Lam Sơn (xã Quỳnh Yên, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An) nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng, tâm linh của bà con nhân dân và Phật tử.

Theo đó, ngày 19-11-2013, UBND tỉnh đã có quyết định số 5472/QĐ-UBND-ĐTXD phê duyệt quy hoạch chi tiết về xây dựng chùa Lam Sơn với tổng diện tích đất chùa được quy hoạch 5.482,37m 2 , trong đó diện tích xây dựng chùa 1.961.38m 2 .

Trong thời kỳ kháng chiến, chùa là nơi diễn thuyết, tổ chức các cuộc mít-tinh, kêu gọi nhân dân tham gia kháng chiến. Trải qua những biến cố, thăng trầm của lịch sử, ngôi chùa đã bị phá bỏ vào những năm cải cách ruộng đất, các đồ tế khí, tượng Phật cũng dần mai một.

Chùa Lam Sơn sau khi được phục dựng, tôn tạo sẽ là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, giữ gìn truyền thống bản sắc văn hóa quê hương. Đồng thời, nêu cao lòng từ bi hướng thiện trong sinh hoạt cộng đồng trong nhân dân nói chung và của các Phật tử xa gần nói riêng, không chỉ phục vụ cho nhu cầu tính ngưỡng cho người dân mà còn phục vụ nhu cầu tham quan, lễ Phật của du khách thập phương, góp phần phát triển ngành du lịch trong tổng thể phát triển kinh tế-xã hội của huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

Cùng chiêm ngưỡng vẻ đồ sộ của ngôi chùa bằng gỗ lớn nhất Bắc Trung Bộ do Phapluatplus.vn ghi lại:

Cổng tam quan cũng được làm toàn bằng gỗ quý với chạm khắc tinh xảo. (Ảnh: Duy Ngợi).

Chùa Lam Sơn nhìn từ lầu chuông. (Ảnh: Duy Ngợi).

Những khối đá xanh được chạm khắc công phu càng tôn thêm vẻ bề thế cho ngôi chùa lớn nhất Bắc Trung Bộ. (Ảnh: Duy Ngợi).

Hạng mục lầu trống. (Ảnh: Duy Ngợi).

Khu nhà trung Tam bảo nhìn từ phía nhà thờ Tổ. (Ảnh: Duy Ngợi).

Một bên cánh phải nhà hạ được chạm trổ hoa văn cầu kỳ, tinh xảo. (Ảnh: Duy Ngợi).

Du khách viếng thăm chùa Lam Sơn những ngày đầu năm. (Ảnh: Duy Ngợi).

Hệ thống hàng cửa gỗ ở khu nhà hạ. (Ảnh: Duy Ngợi).

Hệ thống cột, kèo bằng gỗ quý tạo nên vẻ choáng ngợp khi vào trong chùa Lam Sơn. (Ảnh: Duy Ngợi).

Ở đây, con người trở nên nhỏ bé. (Ảnh: Duy Ngợi).

Toàn bộ các pho tượng Phật đặt tại chùa Lam Sơn đều bằng gỗ quý tạc nguyên khối. (Ảnh: Duy Ngợi).

Chiếc lư hương đúc bằng đồng nặng 2 tấn. (Ảnh: Duy Ngợi).

Khu nhà Tổ làm từ gỗ kền kền cơ bản đã dựng xong. (Ảnh: Duy Ngợi).