Gặp Vũ Đức Dương (quê góc xã Nghi Văn, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, hiện anh đang cư trú TP Biên Hòa - Đồng Nai) tại TP Vinh khi chỉ còn khoảng gần 300 km nữa hoàn thành hành trình, giữa cái lạnh đầu đông của miền Bắc. Dương đi giày thể thao, mặc áo cộc tay mà vẫn cười sáng lóa “Sau hơn 10 ngày, mình gầy và đen đi, già đi nhưng chưa khi nào cảm thấy trẻ như những ngày này” - Dương hồ hởi nói khi chiếc xe đạp đưa anh chạm đất quê cha. Dương là người gốc ở xã Nghi Văn, huyện Nghi Lộc tỉnh Nghệ An. Năm 1994, khi tròn 20 tuổi anh đi bộ đội và định cư sinh sống ở miền Nam từ ấy.

Chuyến đi xuyên Việt đã ấp ủ gần một năm nay, khởi sự tình cờ từ những lần Vũ Đức Dương đưa người đi bệnh viện. Năm trước, khi về quê ở xã Nghi Văn, Dương có đưa bố là ông Vũ Đức Xuân gần 80 tuổi vào bệnh viện khám bệnh. Bệnh tình người già đủ thứ, bác sỹ thăm khám phát thuốc đầy đủ nhưng khi ra thanh toán, nhờ BHYT mà anh chỉ phải đóng thêm mấy chục ngàn đồng. Trở lại Biên Hòa, một công nhân làm việc trong xưởng của anh buổi sáng đi làm bị té gãy tay, Dương đưa vào bệnh viện chạy chữa, nhờ BHYT số tiền chi trả giảm từ 8 triệu xuống còn 2 triệu đồng.

Anh Vũ Đức Dương mong muốn được bạn đọc báo Dân trí sẻ chia cùng anh trong chẳng đường từ Nam ra Bắc trong ngày tâm sự với đại diện báo Dân trí tại Nghệ An.

Nhưng cũng từ những lần đi bệnh viện đó, Vũ Đức Dương lại thấy hàng chục bệnh nhân, trong cơn ốm đau sinh tử không có lấy một tấm thẻ BHYT. Số tiền chữa trị hàng chục có khi lên đến cả trăm triệu, nhiều người chỉ biết khóc lóc chịu chết. Một tấm thẻ BHYT có mấy trăm ngàn, mà người nghèo đi viện không có thì thành thảm họa. Dương nghĩ suy trằn trọc, chuyện người khác bỗng trở thành câu chuyện ám ảnh anh. Vũ Đức Dương muốn kêu gọi mọi người ủng hộ chuyện mua BHYT tặng cho những người nghèo khổ từ đó, nhưng không thể nói suông. Phải có hành động. Ý tưởng đạp xe đạp kêu gọi mọi người ra đời từ đó.

Ở Biên Hòa, Vũ Đức Dương là một doanh nhân nhỏ, cơ sở làm đồ gỗ cho các trường mầm non, mảng đồ dùng bên ngạch giáo dục của anh có 3 - 4 chục công nhân. Vợ đẹp và con khôn, đi làm ô tô đưa đón, không ai nghĩ có ngày anh lại đạp xe đạp một mình xuyên Việt như hôm nay. “Từ 1 năm nay sau khi lên kế hoạch, mặc dù nhà có ô tô nhưng nếu không cần thiết thì mình hạn chế sử dụng hết sức. Thường ngày đi làm từ nhà đến cơ sở, gần 15km, mình đều tự đạp xe đạp để rèn luyện” – Dương cười chia sẻ.

Hành trình của Vũ Đức Dương khởi hành từ ngày 9/11, anh chọn điểm đầu là hội trường Thống Nhất. Mỗi ngày Dương đặt ra chỉ tiêu phải đi được hơn 100 km, để ra đến lăng chủ tịch Hồ Chí Minh vào ngày 25/11. Hôm nào đường đi thuận lợi, Dương đi được gần gấp rưỡi chỉ tiêu mình đặt ra. Nay chỉ còn cách thủ đô 300km, Vũ Đức Dương hào hứng tin rằng mình sẽ hoàn thành trước thời hạn.

Anh nhớ nhất đoạn đường đi qua Bình Thuận, trận gió dữ dội thổi ngược như gặp bão, có khi xe xiêu vẹo nhấc cả bánh lên, có đoạn phải nhảy xuống để đẩy cả xe lẫn người tiến lên phía trước. Những con đèo qua miền Trung nắng gió, lại mang đến những điều thơ mộng, chứ không khó khăn như anh mường tượng trước đó. Trong nam thời tiết còn nóng hâm hấp, nên từ 5 giờ sáng anh đã khởi hành. Qua đèo Hải Vân ra Bắc miền Trung, cái lạnh mùa đông khiến bầu trời mù mịt, nên khi trời sáng rõ Dương mới tiếp tục hành trình.

Có lúc nào anh yếu lòng? “Chưa bao giờ. Mình nghĩ đàn ông thì không được kêu mệt kêu khổ. Có bao nhiêu người vượt núi đi bắc đi nam mà không than vãn. Nên mình giữ vững ý chí, chưa có một lần nào thối lui vì chính ý nghĩa của hành trình này khiến mình luôn hứng khởi”

Nhưng Dương đã khóc trên hành trình cả ngàn km đó. Ấy là khi những cuộc gọi, tin nhắn của người thân, bạn bè bất chợt đến khi anh rã rời tay chân trên đoạn đường vắng. Cảm động đến ướt cả mi mắt người đàn ông bụi bặm này - “Đó là cách mọi người nạp năng lượng cho mình. Khiến mình càng vững dạ hơn”.

Dọc đường quốc lộ 1A, có rất nhiều người đi theo anh một đoạn đường. Nhưng đông nhất vẫn là học sinh trên đường đi học hay lúc trở về nhà, các em tíu tít chạy theo để nhìn cho rõ một người mang hai lá cờ kỳ lạ: “Hành trình xuyên Việt kêu gọi mua thẻ BHYT ủng hộ người nghèo” và “Sống để yêu thương” phất phới bay sau xe. Có người nghèo đọc thấy dòng chữ trên lá cờ, cố sức đạp theo Dương nói với: “Tui cũng là người nghèo, cho tui cái thẻ khám bệnh”. Dương xin lại địa chỉ người đó, hẹn một ngày sau cuộc hành trình sẽ tìm cách gửi tấm thẻ BHYT cho họ.

Nghe tin, bạn bè và người thân đã quyên góp được gần 150 triệu sau khi Vũ Đức Dương kêu gọi và khi anh đang gò lưng trên chiếc xe đạp hoàn thành từng km. Nhưng Dương nói “Mình chưa nhận tiền đâu, đợi sau khi hành trình kết thúc đã. Mình không muốn mọi người gửi vào tài khoản mình, vì như thế là chuyện không hay. Mình muốn thông qua báo chí, tài khoản của các báo, những người có tấm lòng ủng hộ vào đó. Chuyện sẽ khách quan hơn, mọi người sẽ thấy tin tưởng ở việc làm của mình hơn” – Dương nói đó là lý do mà anh gặp phóng viên chúng tôi, muốn qua báo chí để nhiều người biết hơn mà ủng hộ những người nghèo. “Những số phận vô danh ít người biết tới đang còn rất nhiều trên đất nước chúng ta, có đi thì mới biết” – giọng anh chùng xuống.

Nhưng Dương biết hành động của mình không cô đơn, anh vẫn còn nhớ, cách đây hơn 1 tháng trong một chương trình của Đài truyền hình Việt Nam, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam có phát động chương trình mua BHYT cho người nghèo. Thấy phẩn khởi vì trùng với ý định của mình, lòng Dương thêm vững dạ.

Cái xe đạp bình thường “Mới sắm cách đây 3 tháng. Nó là phương tiện để phục vụ, hỗ trợ mình nên cũng không cần phải quá trau chuốt” Hành trang trên xe đạp đơn giản đến khó tin, chỉ là bộ đồ dụng cụ sửa xe, ít quần áo thuốc thang bỏ gọn trong chiếc ba lô anh buộc sau yên xe. Chiếc xe đạp phải thay xăm liên tụ, anh trang bị đầy đủ xăm lốp và dụng cụ nhưng hầu như.. để dành, “Bí lắm mình mới thay, cần phải để dành cho những khi hỏng giữa đường vắng” - Nhưng anh luôn được giúp đỡ, anh cười phấn chấn: “Đi qua tỉnh Hà Tĩnh, một người sửa xe tưởng mình là người nước ngoài nên đòi tiền thay xăm 200 ngàn, nhưng sau khi biết mình và ý tưởng chuyến đi đã không lấy tiền nữa”.

“Gần như tất cả mọi người đều giúp đỡ mình” – Vũ Đức Dương nói cảm động. Người dân tặng anh áo mưa, có người mời vào nhà ăn cơm, có khi còn mua thêm trái cây hoa quả, thức ăn bắt phải nhận để đi trên đường. Có những người chạy theo máy đuổi theo anh chỉ để đưa cho được một chai nước. Nhưng vui nhất là bạn bè quen cũ ở những tỉnh thành đi qua, biết chuyến đi của Dương, ai cũng đón anh nhiệt tình, “Có khi chỉ là cái bắt tay thật chặt, có khi là ngồi với nhau uống một cốc nước. Cảm động lắm”. Anh nhớ mãi lúc một người bạn đã chạy xe từ Biên Hòa ra Bình Thuận gần 130 km chỉ để đưa cho mình một chiếc khăn quàng cổ.

“Riêng phần mình sẽ đóng góp khoảng 100 thẻ bảo hiểm y tế, ước chừng vài chục triệu cho bà con nghèo” Dương khẳng khái đứng dậy lên xe tiếp tục quãng đường. Buổi sáng TP Vinh, con đường đông đúc xe cộ, dáng anh chìm lấp dần, xa xa, chỉ còn thấy 2 lá cờ đỏ phất phơ giữa dòng người.

Nguyễn Duy - Danh Thắng-Dantri.vn